Nil dzieli tu dwa światy - żywych i umarłych. Po prawej stronie rzeki, tam, gdzie wschodzi słońce, jest miasto żywych - Luksor, po lewej, gdzie zachodzi, miasto umarłych, czyli część starożytnych Teb

    Kair, w którym mieszka 16 mln osób, to największe miasto Afryki. Na ulicach oprócz rodowitych Egipcjan jest wielu Nubijczyków, Arabów i Beduinów.

    Zwiedzanie egipskiej stolicy warto zacząć od jej islamskiej części. Niestety, stan większości zachowanych budynków jest dziś raczej opłakany, choć prowadzone obecnie prace renowacyjne niektórym z nich przywrócą dawną świetność. Najbardziej ruchliwym rejonem jest tu bazar Chan al-Chalili - zlepek targowisk, na których handluje się złotem, srebrem, biżuterią, pamiątkami, ubraniami i wyrobami rzemieślniczymi (jedno z najlepszych miejsc na zakup pamiątek).

    Zaraz przy bazarze znajdują się jeden z najbardziej okazałych zabytków fatymidzkich - meczet Al-Azhar, zbudowany w 970 roku. Uniwersytet założony przy meczecie dla studiowania prawa koranicznego jest najstarszym w świecie. W murach uczelni znajduje się Brama Fryzjerów (golono tutaj studentom głowy), biblioteka z 60 tys. rękopisów, a także dziedziniec z krytą salą modlitewną.

Zamieszkać w grobie

    Na południe od Chan al-Chalili prowadzi wąska droga w kierunku meczetu sułtana Al-Muajjada. Salę modlitewną zdobią inskrypcje koraniczne i arabeski. Tuż obok znajduje się średniowieczna brama miejska Bab Zueila.

    Nad meczetami na wzgórzu króluje cytadela. Jej budowę rozpoczęto w 1176 roku. Na tyłach tutejszego meczetu Muhammada Alego znajdziemy 90-metrową studnię, która przez wieki zaopatrywała cytadelę w wodę. Z dziedzińca cytadeli roztacza się panorama Kaim. W pogodny dzień widać piramidy w Gizie.

    Za cytadelą rozciąga się wielki cmentarz zwany miastem umarłych. Wśród grobowców sułtanów i ważnych osobistości żyją najbiedniejsi mieszkańcy Kairu. Swoje siedziby urządzili w... grobach.

    Na południu Kairu znajduje się dzielnica koptyjska. Po wyjściu ze stacji metra Mari Girgis od razu zobaczymy kościoły. Bogata kolekcja w Muzeum Koptyjskim prezentuje tkaniny, fragmenty dekoracji kościołów, malowidła ikony. Po lewej stronie muzeum znajduje się wejście prowadzące na dziedziniec greckiego kościoła ortodoksyjnego pw. Świętego Jerzego oraz do klasztoru.

    Dzielnica koptyjska znajduje się kilka metrów pod poziomem obecnych ulic, dlatego też jedno z wejść prowadzi przez bramę położoną poniżej poziomu dzisiejszych chodników. Najbardziej interesującym kościołem jest tutaj Al-Mu'allaqa, nazywany też wiszącym, a także pochodzące z XII wieku mroczne świątynie Abu Sarga i Świętej Barbary.

Strzeżone przez Sfinksa

    Zanim wybierzemy się na zwiedzanie piramid. Dobrze jest odwiedzić Muzeum Egipskie prezentujące najcenniejsze zbiory, m.in. tego, co znaleziono w grobowcach. Patrząc na skarb Tutanchamona. trudno uwierzyć jak w wielkie bogactwa składano w piramidach razem z faraonami. W muzeum można zobaczyć także papirusy, mumie, rzeźby, malowidła.

    Porażające ogromem stożkowe piramidy znajdują się na południe od Kairu. Trzy najokazalsze są w Gizie. Powstały one w drugiej połowie trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Największa z nich to piramida Cheopsa (ma prawie 137 metrów wysokości), pozostałe to piramidy Chefrena i Mykerinosa. Do budowy najwyższej użyto 2 mln kamiennych bloków. Zwiedzać można najmniejszą z nich piramidę Mykerinosa. Wejścia strzeże Sfinks, monument o twarzy człowieka i ciele lwa.

    Warto zostać w Gizie do wieczora, kiedy organizowane są pokazy "światło i dźwięk" z piramidami w tle.

    Poniżej Gizy znajduje się jeszcze wiele piramid, ale już trudniej dostępnych. Do najważniejszych należy schodkowa piramida Dżosera w Sakkarze, zaliczana do najstarszych budowli kamiennych na świecie (powstała około 2700 roku p.n.e. ).

    W 2037 roku p.n.e. Teby, za sprawą króla Mentuhotepa II, stały się stolicą Nowego Państwa i ośrodkiem kultu króla bogów Amona-Re (boga słońca). W czasie największej świetności (od 1570 do 1090 r. p.n.e.) miasto zamieszkiwało prawie milion mieszkańców.

    Największą świątynią z tamtego okresu jest Kamak. Było to najświętsze miejsce w Egipcie. Po wejściu przez bramę wysokiego muru zwanego pylonem znajdziemy się na Wielkim Dziedzińcu, przez który biegnie Kolumnada Taharki. Na lewo są Kaplica Seti II i Baraniogłowe sfinksy. Po prawej oprócz Sfinksów jęst jeszcze Świątynia Ramzesa III. Przez drugi pylon wchodzi się do Wielkiej Sali Hypostylowej. Wśród 134 kolumn czujemy się jak w lesie kamiennych drzew. Kolumny wyznaczające nawę główną mają po 24 metry wysokości i 10 (!) metrów w obwodzie. Pozostałe są już o dziesięć metrów niższe i parę metrów węższe. Salę budowano przez sto lat. Ozdobiona jest płaskorzeźbami i malunkami przedstawiającymi sceny poświęcone bogom, wojnom i życiu codziennymi.

    Za kolejnymi pylonami jest kaplica wybudowana za czasów Totmesa III oraz święte jezioro, skąd pobierano wodę do celów rytualnych. Przy jeziorze zobaczyć można granitowego skarabeusza i wierzchołek obelisku królowej Hatszepsut.

Dolina Królów i Królowych

    Drugą ważną świątynią jest ta, którą wybudowano nad Nilem w samym centrum Luksoru . Na wagę zasługują tutaj przede wszystkim aleja sfinksów, ruiny twierdzy rzymskiej, kolumnada, dziedziniec kolumnowy, kaplica królowej Hatszepsut oraz meczet Abu al-Haggaga.

    Na drugi brzeg Nilu, do państwa umarłych, można przeprawić się promem. Najlepszym sposobem na zwiedzenie okolicy będzie wynajęcie roweru. Będziemy wówczas w pełni niezależni i nie stracimy czasu oraz nerwów na targowanie się z taksówkarzami. Do najciekawszych miejsc zalicza się w tym rejonie Dolina Królów położoną po drugiej stronie gór. Wśród grobów królewskich, wybudowanych aby ułatwić przejście do drugiego świata, jest zaliczany do najstarszych grobowiec Tomsesa I. Na ścianach widnieją tak zwane Księgi Świata Podziemnego, jak uważali Egipcjanie, ułatwiający wędrówkę po świecie zmarłych. Malunki przedstawiają sceny z tamtego świata, tak jak sobie wyobrażali ich autorzy. Wykupując jeden bilet na zwiedzanie doliny, będziemy upoważnieni do zwiedzenia trzech grobowców. Polecam zwłaszcza grobowce Ramzesa III, Ramzesa VI i Horemhba. Oddzielny bilet potrzebny jest na odwiedzenie grobowca Tutanchamona. W całej dolinie jest ponad 20 grobów. Należy pamiętać też, że ze względów konserwacyjnych niektóre groby mogą zostać zamknięte na jakiś czas.

    Po przeciwnej stronie gór znajdują się grobowce prywatne -Tombs of the Nobles. Ponieważ bilet wykupiony w kasie pozwala zwiedzić tylko dwa z nich, najlepiej wybrać się do grobowców Rechmire i Sennefera.

    W pobliżu znajduje się zbudowana na trzech tarasach Świątynia Hatszepsut. Prace przy niej prowadzili polscy archeolodzy.

    Nie zapomnijmy też o Dolinie Królowych wraz z grobowcem Nefertari, udostępnionym dla turystów po niedawno skończonych pracach konserwacyjnych.

Nilometr i świątynia a la puzzle

    Asuan przez wieki traktowany był jako brama do Afryki. Położony na ziemi Nubijczyków, dlatego też to oni przeważają na ulicach miasta. W czasach faraonów powstała tutaj forteca, by bronić nubijskie państwo przed najazdami. Pozostałości twierdzy znajdują się na wyspie Elefantyna. Oprócz ruin dwóch świątyń - Satet i Chnuma - znajdziemy tutaj też nilometr. Po sprawdzeniu na skali poziomu wód Nilu i wyliczeniu. jakie danego roku powinny być zbiory, kapłani wyznaczali podatki dla rolników.

    Na sąsiedniej wyspie znajduje się ładny ogród botaniczny założony przez konsula brytyjskiego lorda Kitchenera. Do najciekawszych zabytków położonych po lewej stronie Nilu na pustyni należą klasztor Świętego Symeona i grobowce skalne.

    W samym Asuanie na uwagę zasługuje nie dokończony obelisk w kamieniołomach. Miał tu być największy monument powstający za panowania Hatszepsut, niestety, uległ pęknięciu przy jego wyciosywaniu. Niedaleko od niego jest stary cmentarz z grobami nubijskimi. W Muzeum Nubijskim zwiedzający mogą przyjrzeć się zbiorom prezentującym kulturę mieszkańców terenów południowego Egiptu.

    Poniżej Asuanu znajduje się wyspa File z najlepiej zachowaną świątynią. o mało co nie zniszczoną po wybudowaniu wielkiej tamy. Za pieniądze UNESCO przeniesiono ją kawałek po kawałku w bezpieczniejsze miejsce.

Szlakiem Mojżesza

    Oprócz budowli o długiej historii Egipt ma jeszcze wiele do zaoferowania. Ci, którzy lubią kąpiele, bez względu na porę roku mogą pływać w Morzu Czerwonym, a nawet zrobić kurs nurkowy. Tutejsza rafa koralowa zaliczana jest do najwspanialszych na świecie. Zaawansowani nurkowie za cenę około 600 złotych mogą nurkować przez sześć godzin w ciągu trzech dni Jednak by zobaczyć rafę, butla nie jest konieczna. wystarczy maska, fajka no i oczywiście umiejętność pływania. Do największych kurortów nadmorskich należą: Hurghada, Dahab i Sharm el-Sheikh.

    Ciekawy sam w sobie jest półwysep Synaj, a zwłaszcza góra Synaj; na które Mojżesz ogłosił dziesięć przykazań. Po nocnym wejściu na szczyt można podziwiać niezapomniany wschód słońca.

    Na zachodzie kraju położona jest jedna z najładniejszych oaz-Siwa. Ci którzy pragną spokoju i zapomnienia o troskach dnia codziennego, z pewnością powinni się tutaj wybrać. Jadąc z Kairu do oazy warto przyjrzeć się delcie Nilu i odwiedzić Aleksandrię.

Jarosław Rudnik Gazeta Wyborcza Turystyka Sobota-Niedziela 19-20 lutego 2000

.:|| Kontakt || Pytania || Mapa strony || Index || Reklama  ||:.