Nil dzieli tu dwa �wiaty - �ywych i umar�ych. Po prawej stronie rzeki, tam, gdzie wschodzi s�o�ce, jest miasto �ywych - Luksor, po lewej, gdzie zachodzi, miasto umar�ych, czyli cz�� staro�ytnych Teb

    Kair, w kt�rym mieszka 16 mln os�b, to najwi�ksze miasto Afryki. Na ulicach opr�cz rodowitych Egipcjan jest wielu Nubijczyk�w, Arab�w i Beduin�w.

    Zwiedzanie egipskiej stolicy warto zacz�� od jej islamskiej cz�ci. Niestety, stan wi�kszo�ci zachowanych budynk�w jest dzi� raczej op�akany, cho� prowadzone obecnie prace renowacyjne niekt�rym z nich przywr�c� dawn� �wietno��. Najbardziej ruchliwym rejonem jest tu bazar Chan al-Chalili - zlepek targowisk, na kt�rych handluje si� z�otem, srebrem, bi�uteri�, pami�tkami, ubraniami i wyrobami rzemie�lniczymi (jedno z najlepszych miejsc na zakup pami�tek).

    Zaraz przy bazarze znajduj� si� jeden z najbardziej okaza�ych zabytk�w fatymidzkich - meczet Al-Azhar, zbudowany w 970 roku. Uniwersytet za�o�ony przy meczecie dla studiowania prawa koranicznego jest najstarszym w �wiecie. W murach uczelni znajduje si� Brama Fryzjer�w (golono tutaj studentom g�owy), biblioteka z 60 tys. r�kopis�w, a tak�e dziedziniec z kryt� sal� modlitewn�.

Zamieszka� w grobie

    Na po�udnie od Chan al-Chalili prowadzi w�ska droga w kierunku meczetu su�tana Al-Muajjada. Sal� modlitewn� zdobi� inskrypcje koraniczne i arabeski. Tu� obok znajduje si� �redniowieczna brama miejska Bab Zueila.

    Nad meczetami na wzg�rzu kr�luje cytadela. Jej budow� rozpocz�to w 1176 roku. Na ty�ach tutejszego meczetu Muhammada Alego znajdziemy 90-metrow� studni�, kt�ra przez wieki zaopatrywa�a cytadel� w wod�. Z dziedzi�ca cytadeli roztacza si� panorama Kaim. W pogodny dzie� wida� piramidy w Gizie.

    Za cytadel� rozci�ga si� wielki cmentarz zwany miastem umar�ych. W�r�d grobowc�w su�tan�w i wa�nych osobisto�ci �yj� najbiedniejsi mieszka�cy Kairu. Swoje siedziby urz�dzili w... grobach.

    Na po�udniu Kairu znajduje si� dzielnica koptyjska. Po wyj�ciu ze stacji metra Mari Girgis od razu zobaczymy ko�cio�y. Bogata kolekcja w Muzeum Koptyjskim prezentuje tkaniny, fragmenty dekoracji ko�cio��w, malowid�a ikony. Po lewej stronie muzeum znajduje si� wej�cie prowadz�ce na dziedziniec greckiego ko�cio�a ortodoksyjnego pw. �wi�tego Jerzego oraz do klasztoru.

    Dzielnica koptyjska znajduje si� kilka metr�w pod poziomem obecnych ulic, dlatego te� jedno z wej�� prowadzi przez bram� po�o�on� poni�ej poziomu dzisiejszych chodnik�w. Najbardziej interesuj�cym ko�cio�em jest tutaj Al-Mu'allaqa, nazywany te� wisz�cym, a tak�e pochodz�ce z XII wieku mroczne �wi�tynie Abu Sarga i �wi�tej Barbary.

Strze�one przez Sfinksa

    Zanim wybierzemy si� na zwiedzanie piramid. Dobrze jest odwiedzi� Muzeum Egipskie prezentuj�ce najcenniejsze zbiory, m.in. tego, co znaleziono w grobowcach. Patrz�c na skarb Tutanchamona. trudno uwierzy� jak w wielkie bogactwa sk�adano w piramidach razem z faraonami. W muzeum mo�na zobaczy� tak�e papirusy, mumie, rze�by, malowid�a.

    Pora�aj�ce ogromem sto�kowe piramidy znajduj� si� na po�udnie od Kairu. Trzy najokazalsze s� w Gizie. Powsta�y one w drugiej po�owie trzeciego tysi�clecia przed nasz� er�. Najwi�ksza z nich to piramida Cheopsa (ma prawie 137 metr�w wysoko�ci), pozosta�e to piramidy Chefrena i Mykerinosa. Do budowy najwy�szej u�yto 2 mln kamiennych blok�w. Zwiedza� mo�na najmniejsz� z nich piramid� Mykerinosa. Wej�cia strze�e Sfinks, monument o twarzy cz�owieka i ciele lwa.

    Warto zosta� w Gizie do wieczora, kiedy organizowane s� pokazy "�wiat�o i d�wi�k" z piramidami w tle.

    Poni�ej Gizy znajduje si� jeszcze wiele piramid, ale ju� trudniej dost�pnych. Do najwa�niejszych nale�y schodkowa piramida D�osera w Sakkarze, zaliczana do najstarszych budowli kamiennych na �wiecie (powsta�a oko�o 2700 roku p.n.e. ).

    W 2037 roku p.n.e. Teby, za spraw� kr�la Mentuhotepa II, sta�y si� stolic� Nowego Pa�stwa i o�rodkiem kultu kr�la bog�w Amona-Re (boga s�o�ca). W czasie najwi�kszej �wietno�ci (od 1570 do 1090 r. p.n.e.) miasto zamieszkiwa�o prawie milion mieszka�c�w.

    Najwi�ksz� �wi�tyni� z tamtego okresu jest Kamak. By�o to naj�wi�tsze miejsce w Egipcie. Po wej�ciu przez bram� wysokiego muru zwanego pylonem znajdziemy si� na Wielkim Dziedzi�cu, przez kt�ry biegnie Kolumnada Taharki. Na lewo s� Kaplica Seti II i Baraniog�owe sfinksy. Po prawej opr�cz Sfinks�w j�st jeszcze �wi�tynia Ramzesa III. Przez drugi pylon wchodzi si� do Wielkiej Sali Hypostylowej. W�r�d 134 kolumn czujemy si� jak w lesie kamiennych drzew. Kolumny wyznaczaj�ce naw� g��wn� maj� po 24 metry wysoko�ci i 10 (!) metr�w w obwodzie. Pozosta�e s� ju� o dziesi�� metr�w ni�sze i par� metr�w w�sze. Sal� budowano przez sto lat. Ozdobiona jest p�askorze�bami i malunkami przedstawiaj�cymi sceny po�wi�cone bogom, wojnom i �yciu codziennymi.

    Za kolejnymi pylonami jest kaplica wybudowana za czas�w Totmesa III oraz �wi�te jezioro, sk�d pobierano wod� do cel�w rytualnych. Przy jeziorze zobaczy� mo�na granitowego skarabeusza i wierzcho�ek obelisku kr�lowej Hatszepsut.

Dolina Kr�l�w i Kr�lowych

    Drug� wa�n� �wi�tyni� jest ta, kt�r� wybudowano nad Nilem w samym centrum Luksoru . Na wag� zas�uguj� tutaj przede wszystkim aleja sfinks�w, ruiny twierdzy rzymskiej, kolumnada, dziedziniec kolumnowy, kaplica kr�lowej Hatszepsut oraz meczet Abu al-Haggaga.

    Na drugi brzeg Nilu, do pa�stwa umar�ych, mo�na przeprawi� si� promem. Najlepszym sposobem na zwiedzenie okolicy b�dzie wynaj�cie roweru. B�dziemy w�wczas w pe�ni niezale�ni i nie stracimy czasu oraz nerw�w na targowanie si� z taks�wkarzami. Do najciekawszych miejsc zalicza si� w tym rejonie Dolina Kr�l�w po�o�on� po drugiej stronie g�r. W�r�d grob�w kr�lewskich, wybudowanych aby u�atwi� przej�cie do drugiego �wiata, jest zaliczany do najstarszych grobowiec Tomsesa I. Na �cianach widniej� tak zwane Ksi�gi �wiata Podziemnego, jak uwa�ali Egipcjanie, u�atwiaj�cy w�dr�wk� po �wiecie zmar�ych. Malunki przedstawiaj� sceny z tamtego �wiata, tak jak sobie wyobra�ali ich autorzy. Wykupuj�c jeden bilet na zwiedzanie doliny, b�dziemy upowa�nieni do zwiedzenia trzech grobowc�w. Polecam zw�aszcza grobowce Ramzesa III, Ramzesa VI i Horemhba. Oddzielny bilet potrzebny jest na odwiedzenie grobowca Tutanchamona. W ca�ej dolinie jest ponad 20 grob�w. Nale�y pami�ta� te�, �e ze wzgl�d�w konserwacyjnych niekt�re groby mog� zosta� zamkni�te na jaki� czas.

    Po przeciwnej stronie g�r znajduj� si� grobowce prywatne -Tombs of the Nobles. Poniewa� bilet wykupiony w kasie pozwala zwiedzi� tylko dwa z nich, najlepiej wybra� si� do grobowc�w Rechmire i Sennefera.

    W pobli�u znajduje si� zbudowana na trzech tarasach �wi�tynia Hatszepsut. Prace przy niej prowadzili polscy archeolodzy.

    Nie zapomnijmy te� o Dolinie Kr�lowych wraz z grobowcem Nefertari, udost�pnionym dla turyst�w po niedawno sko�czonych pracach konserwacyjnych.

Nilometr i �wi�tynia a la puzzle

    Asuan przez wieki traktowany by� jako brama do Afryki. Po�o�ony na ziemi Nubijczyk�w, dlatego te� to oni przewa�aj� na ulicach miasta. W czasach faraon�w powsta�a tutaj forteca, by broni� nubijskie pa�stwo przed najazdami. Pozosta�o�ci twierdzy znajduj� si� na wyspie Elefantyna. Opr�cz ruin dw�ch �wi�ty� - Satet i Chnuma - znajdziemy tutaj te� nilometr. Po sprawdzeniu na skali poziomu w�d Nilu i wyliczeniu. jakie danego roku powinny by� zbiory, kap�ani wyznaczali podatki dla rolnik�w.

    Na s�siedniej wyspie znajduje si� �adny ogr�d botaniczny za�o�ony przez konsula brytyjskiego lorda Kitchenera. Do najciekawszych zabytk�w po�o�onych po lewej stronie Nilu na pustyni nale�� klasztor �wi�tego Symeona i grobowce skalne.

    W samym Asuanie na uwag� zas�uguje nie doko�czony obelisk w kamienio�omach. Mia� tu by� najwi�kszy monument powstaj�cy za panowania Hatszepsut, niestety, uleg� p�kni�ciu przy jego wyciosywaniu. Niedaleko od niego jest stary cmentarz z grobami nubijskimi. W Muzeum Nubijskim zwiedzaj�cy mog� przyjrze� si� zbiorom prezentuj�cym kultur� mieszka�c�w teren�w po�udniowego Egiptu.

    Poni�ej Asuanu znajduje si� wyspa File z najlepiej zachowan� �wi�tyni�. o ma�o co nie zniszczon� po wybudowaniu wielkiej tamy. Za pieni�dze UNESCO przeniesiono j� kawa�ek po kawa�ku w bezpieczniejsze miejsce.

Szlakiem Moj�esza

    Opr�cz budowli o d�ugiej historii Egipt ma jeszcze wiele do zaoferowania. Ci, kt�rzy lubi� k�piele, bez wzgl�du na por� roku mog� p�ywa� w Morzu Czerwonym, a nawet zrobi� kurs nurkowy. Tutejsza rafa koralowa zaliczana jest do najwspanialszych na �wiecie. Zaawansowani nurkowie za cen� oko�o 600 z�otych mog� nurkowa� przez sze�� godzin w ci�gu trzech dni Jednak by zobaczy� raf�, butla nie jest konieczna. wystarczy maska, fajka no i oczywi�cie umiej�tno�� p�ywania. Do najwi�kszych kurort�w nadmorskich nale��: Hurghada, Dahab i Sharm el-Sheikh.

    Ciekawy sam w sobie jest p�wysep Synaj, a zw�aszcza g�ra Synaj; na kt�re Moj�esz og�osi� dziesi�� przykaza�. Po nocnym wej�ciu na szczyt mo�na podziwia� niezapomniany wsch�d s�o�ca.

    Na zachodzie kraju po�o�ona jest jedna z naj�adniejszych oaz-Siwa. Ci kt�rzy pragn� spokoju i zapomnienia o troskach dnia codziennego, z pewno�ci� powinni si� tutaj wybra�. Jad�c z Kairu do oazy warto przyjrze� si� delcie Nilu i odwiedzi� Aleksandri�.

Jaros�aw Rudnik Gazeta Wyborcza Turystyka Sobota-Niedziela 19-20 lutego 2000

.:|| Kontakt || Pytania || Mapa strony || Index || Reklama  ||:.